Raport NIK: psychiatria dzieci i młodzieży to katastrofa, przepełnienie, pasy i straszne warunki

W poniedziałek w siedzibie

odbył się panel ekspercki dotyczący

. Punktem wyjścia do dyskusji były ustalenia zakończonej w styczniu kontroli w województwie

, która wykazała szereg problemów, m.in. przepełnione oddziały w szpitalach psychiatrycznej, braki kadry medycznej czy braki w infrastrukturze. 

Podczas spotkania prezentowano wyniki kontroli przeprowadzonej przez delegaturę NIK w Poznaniu w kilkunastu placówkach, m.in. poradniach psychologiczno-pedagogicznych, szkołach, podmiotach leczniczych czy oddziałach psychiatrycznych. Kontrolerzy NIK, podsumowując swoje działania w tym zakresie, podkreślali, że opie pomoc psychiatryczna i psychologiczna dla dzieci jest dostępna, ale stanowczo

 

- Przepełnione oddziały w szpitalach psychiatrycznych, braki kadry medycznej oraz tragiczne statystyki mówiące o systematycznym wzroście liczby samobójstw dokonywanych przez najmłodszych to coś więcej niż znaki ostrzegawcze. To diagnoza tego, że zostało nam naprawdę niewiele czasu, jeśli chcemy uniknąć wybuchu epidemii chorób o podłożu psychicznym i psychologicznym - mówił prezes NIK

, otwierając panel ekspercki.

Według danych policji, w ciągu ostatnich pięciu lat o 9% wzrosła liczba osób do 18 roku życia, które popełniły samobójstwo, a liczba prób samobójczych wzrosła aż o 51%. W 2022 roku padł tragiczny rekord prób samobójczych dzieci i młodzieży. W tym czasie życie próbowało sobie odebrać aż 2037 młodych osób, z czego 150 prób zakończyło się zgonem. NIK podkreśla, że nie wszystkie zdarzenia są zgłaszane do organów ścigania, stąd są to dane niedoszacowane.

W czasie debaty wskazywano m.in. na fakt, że

. Istniejące placówki mające pomagać dzieciom i młodzieży są przepełnione, brakuje też personelu. Zdarza się, że w konkursach ogłaszanych przez NFZ nikt nie startuje, czy to ze względu na niskie stawki czy po prostu brak specjalistów.

Placówki mające pomagać często są też niedostępne np. dla osób z niepełnosprawnościami. Zdarzało się, że w związku z tym pomoc psychologiczna była świadczona takim osobom na

. Z drugiej strony pomieszczenia, w których dzieci powinny poczuć się bezpiecznie, nie są wygłuszone, przez co rozmowy z psychologiem są słyszane na korytarzu. Kontrola wykazała także, że dokumentacja w niektórych placówkach nie była wystarczająco zabezpieczona, dostęp do niej miały osoby nieuprawnione. 

Podczas panelu wskazywano także na najbardziej rażące

, takie jak ograniczenie praw pacjenta. Kontrola na jednym z oddziałów psychiatrycznych wykazała przypadki pacjentów unieruchomionych nieprzerwanie przez co najmniej 100 godzin. 

W wielu przypadkach były to działania nielegalne, np. gdy przedłużano okres unieruchomienia bez przeprowadzenia koniecznych badań lekarskich. Kierownicy placówek tłumaczyli to m.in. tym, że na oddziale jest za mało personelu. 

Obecna na panelu NIK

, krajowa konsultant ds. psychiatrii dzieci i młodzieży, przyznała, że raport z Wielkopolski "absolutnie pokazuje rzeczywistość".

- Myślę że jak patrzymy na ten wierzchołek góry lodowej, to widzimy nadal przepełnione oddziały, pomimo że zwiększa się liczba miejsc na tych oddziałach i przybywa z każdym miesiącem placówek pierwszego i drugiego poziomu referencyjnego oraz oddziałów dziennych. Jest to związane z tym, że

- mówiła, cytowana przez portal cowzdrowiu.pl.

Lewandowska przytaczała dane z Narodowego Funduszu Zdrowia, które pokazują że w 2022 roku, w porównaniu z rokiem 2019, ostatnim przed pandemią, nastąpił wyraźny wzrost liczby pacjentów dziecięcych w systemie ochrony zdrowia psychicznego o

, a pacjentów młodzieżowych (powyżej 13 roku życia) o

.

To jest taka skala zjawiska, że gdyby nie jednocześnie wdrażana reforma, to naprawdę byłaby katastrofa, nie mielibyśmy miejsc, które by mogły tym pacjentom i tym rodzinom pomóc. My mówimy o reformie, natomiast trzeba sobie uczciwie powiedzieć że w sumie

(…) Bez koordynacji tych działań niewiele nam się uda zrobić, ale koordynacja działań to nie tylko leczenie, ale również profilaktyka - stwierdziła.

Zarówno ona, jak i inni eksperci, w swoich wypowiedziach zwracali również uwagę na problem współpracy, zarówno na najniższym poziomie, np. między placówkami, których zadaniem jest pomóc dziecku, jak i na poziomie całego systemu opieki zdrowia psychicznego.

Pełne wyniki kontroli NIK z Wielkopolski można znaleźć

. Obecnie trwają kontrole w innych województwach, ich podsumowanie NIK ma opublikować w trzecim kwartale tego roku. 

Zobacz też: