Morawiecki i Netanjahu ogłaszają sukces

We wspólnym dokumencie oba rządy zgodziły się na sformułowanie, że wiele grup polskiego społeczeństwa pomagało podczas wojny Żydom. Według krytyków porozumienia w Izraelu takie stwierdzenie umniejsza bohaterstwo polskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, którzy musieli ukrywać swoją działalność nie tylko przed Niemcami, ale również przed polskimi sąsiadami.

Dekady badań historycznych przedstawiają jednak odmienny obraz: polski rząd na uchodźstwie, a także jego Delegatura wcale nie działały zdecydowanie na rzecz żydowskich obywateli Polski w żadnym momencie wojny. Większość polskiego ruchu oporu nie tylko nie pomogła Żydom, ale nierzadko uczestniczyła w ich prześladowaniu.

Choć istniała Żegota, imponująca organizacja ratująca Żydów, wspierana przez rząd RP na uchodźstwie, działalność tego organu nie była reprezentatywna dla zachowania całego społeczeństwa. (...) Próba przedstawienia pomocy oferowanej Żydom jako powszechnego zjawiska i minimalizowanie roli Polaków w ich prześladowaniu stanowi obrazę nie tylko dla prawdy historycznej, ale także pamięci bohaterstwa Sprawiedliwych. Oświadczenie [rządów] bezpodstawnie odziera katastrofę, która spadła na Żydów, z jej historycznego kontekstu i realiów okupowanej Polski, deklarując, że podczas wojny »niektórzy ludzie, niezależnie od pochodzenia, religii czy światopoglądu, ujawnili swoją najciemniejszą stronę«. Oburzająca jest insynuacja, że Żydzi także ujawnili wtedy swoją »najmroczniejszą stronę«.

Każda próba ograniczenia akademickiej i publicznej dyskusji o historii do pojedynczej, niezmiennej na

rodowej narracji za pomocą przepisów i kar jest niewłaściwa i stanowi istotne naruszenie wolności badań.