Jak wynika z opublikowanych właśnie wyników badań,
co trzecia osoba w wieku 18-30 nie chce ślubu kościelnego
. Naukowcy tłumaczą, że to jeden z symptomów kształtujących się nowych trendów społecznych, a proces zmian wokół małżeństwa napędzany czynnikami demograficznymi, ekonomicznymi i światopoglądowymi będzie się nasilał.
Badanie przeprowadziła Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim i Fundacja Bonum Humanum. Wyniki wskazują, że prawie 31% kobiet i mężczyzn deklaruje, że na pewno nie weźmie ślubu kościelnego, a kolejne 16,5% nie jest tego jeszcze pewne. 55% badanych myśli o tym, aby w przyszłości - jeśli ich obecne związki spełnią się -
sformalizować związek
, w formie świeckiej lub sakramentalnej.
- Od siedmiu lat jesteśmy razem, a od czterech mieszkamy tu we Wrocławiu. Może kiedyś sformalizujemy nas związek, ale teraz po co? Jakie to miałoby znaczenie?
Najważniejsze, że jesteśmy szczęśliwi,
dogadujemy się i myślimy o dziecku. Tak żyje, i też szczęśliwie, wielu naszych znajomych - mówi jedna z badanych, 25-letnia przedstawicielka handlowa.
Badania wskazują, że najbardziej niechętni formalizacji związków są
mieszkańcy dużych miast
, najmniej: małych miasteczek i wsi, szczególnie z Małopolski, Warmii i Mazur oraz Podlasia. Autorzy raportu podkreślają jednak, że młodzi ludzie z tych regionów, którzy migrowali do wielkich miast, formułują deklaracje podobne do wielkomiejskich rówieśników.
Badacze zauważają, że choć formalne związki wciąż przeważają w Polsce,
spada liczba nowo zawieranych małżeństw
. W 2020 roku zawarto w sumie 145 tysięcy małżeństw, a więc o 38 tys. mniej niż w roku 2019, choć na wynik wpłynęła w pewnym stopniu pandemia i brak możliwości organizowania wesel. Jednak nawet przy tym wpływie umacniają się tendencje związane z wstrzymywaniem się od formalizacji związków. Zdaniem naukowców przyczyny tego zjawiska są różne: ekonomiczne, takie jak chęć posiadania mieszkania przed ślubem psychospołeczne, światopoglądowe (w tym wizerunkowy kryzys Kościoła), jak i strukturalne.
Wyniki badań potwiedzają, że ważnym czynnikiem zmniejszającym zainteresowanie młodych formalnymi związkami są
trendy kulturowe, społeczne oraz dynamika życia zawodowego
.
- Trudno myśleć o małżeństwie, gdy metr kwadratowy mieszkania kosztuje 11 tys. złotych, a nasze oszczędności nie starczą nawet na toaletę. Nie wiemy też, kiedy i gdzie osiądziemy, czy będzie to w ogóle Polska. Chcemy się dobrze poznać, bo każde z nas ma za sobą dłuższe nieudane związki, jest więc w tym trochę mądrego wyrachowania - mówi 26-letnia uczestniczka badań.
Prof. Tadeusz Sakowicz
z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach podkreśla, że "tendencję do zwiększania się odsetka związków cywilnych, niesakramentalnych oraz tzw. wolnych wiązać powinniśmy z poszukiwaniem przez młodych komfortu psychicznego".
- Rozumiem przez to - co nie oznacza, że się z tym zgadzam - pozbawianie siebie samego odpowiedzialności za partnera, a także zostawianie sobie "furtki" - w razie czego zawsze mogę się wycofać. Jest to z pewnością rodzaj instrumentalizacji relacji personalnych. Jest także wielce prawdopodobne, że narzucane przez kulturę ponowoczesną oceny i opinie
traktują jakiekolwiek zaangażowanie religijne, jako "ograniczanie osobistej wolności"
- mówi.
Według badaczy niechęć do sakramentalnych związków jest nie tylko przejawem sekularyzacji społeczeństwa, ale przede wszystkim "rosnącej świadomości indywidualnych praw i wyborów, co w społeczeństwach tradycyjnych religijnie bywa traktowane jako zagrożenie". Badania wskazują również, że odchodzenie od ślubów kościelnych "jest niczym innym jak
sprzeciwem wobec różnych patologii w kościołach
, w wyniku czego odrzucane są wszelkie przejawy relacji z tymi kościołami".
- Kiedyś małżeństwo było czymś trwałym, a dziś co trzecie się rozlatuje. Uważam, że ta społeczna galareta dotknie połowy społeczeństwa, bo oprócz czynników ekonomicznych są też inne mechanizmy między innymi widoczna utrata autorytetu przez Kościół - komentuje dr Mariusz Jędrzejko z WSBiP, kierownik badania. - Jeżeli autorytet traci instytucja kościoła, to tracą na tym między innymi ślub sakramentalny, spowiedź, chrzciny.
Cały raport z badania można przeczytać
tutaj
.